In Oude Meesters aandacht voor Wim van Zwam, die in een ver verleden successen vierde met Katwijk en Quick Boys. Na een lang dienstverband bij de KNVB, waar hij onder meer verantwoordelijk was voor Oranje onder 19, vertrok hij eind 2015 naar de Verenigde Staten. Hij is National Coach Instructor bij de voetbalbond en woont en werkt in Chicago. ,,Op zaterdag kijk ik altijd even op de pagina’s 833, 834, 894 en 896 van Teletekst.”
Van Zwam (60) heeft het prima naar zijn zin aan de Amerikaanse oostkust. ,,Als ik niet op reis hoef voor mijn werk ben ik in Chicago. Dat is een prachtige stad, vooral in de zomer. Ik woon op een fantastische plek: aan de rand van Grant Park (een groot stadspark) en vlakbij Lake Michigan. Daardoor kan ik me in mijn spaarzame vrije tijd uitstekend vermaken. Daarnaast train ik voor de marathon van Chicago.”
Sinds november 2015 is de oud-prof van FC Wageningen in dienst van de United States Soccer Federation, als opleider van trainers. ,,Ik ben lead instructor voor de door ons geïntroduceerde en ontwikkelde Pro License. Met ‘ons’ bedoel ik Nico Romeijn en mezelf. Wij hebben in Nederland ook lang samengewerkt en hij is hier Director of Coach Education. We begeleiden onder meer coaches die al hoofdcoach zijn in de Major League Soccer (MLS), de professionele voetbalcompetitie van de VS en Canada.”
,,Verder nodigen we als onderdeel van de cursus onder andere professoren van Harvard University uit om te discussiëren over leiderschap en er komen regelmatig mensen uit het trainersvak langs, onder wie Jürgen Klinsmann, voormalig bondscoach van Duitsland en de VS. Dit alles met de achterliggende gedachte om kennis te delen en van elkaar te leren.”
,,Misschien was keeper Hugo van Duijn wel de verpersoonlijking van dat team: voor aanvang van het seizoen had hij zijn kaak gebroken, maar hij wilde er koste wat kost bij zijn.”
Van Zwam volgt het Nederlandse voetbal nog op de voet. ,,Op zaterdag kijk ik altijd even op de pagina’s 833, 834, 894 en 896 van Teletekst en regelmatig check ik internet voor de laatste ontwikkelingen. Natuurlijk ben ik benieuwd hoe mijn oude clubs het gedaan hebben en hoe ze ervoor staan.”
,,Maar ik let bijvoorbeeld ook op FC Lisse waar Robbert de Ruiter goed werk verricht en FC Rijnvogels waar Hein van Heek werkt; die twee ken ik goed uit mijn tijd als leraar op de Haagse Academie voor Lichamelijke Opvoeding. Daarnaast DVS ’33 omdat mijn oudste zoon daar in de JO19 speelt en VVOG omdat daar een trainer werkt die ik nog ken van de KNVB (Ed Engelkes). Zo lopen er dus heel veel lijntjes naar allerlei clubs.”
Hugo van Duijn
Die lijntjes lopen ook naar Katwijk. Met genoegen denkt Van Zwam terug aan het seizoen 1999/2000 toen hij als trainer van de oranjehemden kampioen werd in de Hoofdklasse, de zaterdagtitel pakte en algeheel amateurkampioen werd. ,,We hadden een hele goede ploeg. Niet met de meest briljante spelers, maar het was een team dat knokte voor wat het waard was. Misschien was keeper Hugo van Duijn wel de verpersoonlijking van dat team: voor aanvang van het seizoen had hij zijn kaak gebroken, maar hij wilde er koste wat kost bij zijn. Hij werkte keihard aan zijn herstel en heeft ongetwijfeld veel pijn gehad, maar ik heb nooit kunnen merken dat hij zich heeft ingehouden.”
,,We zijn steeds weer opgestaan nadat we eigenlijk al waren afgeschreven. Dat is volgens mij een kenmerk van een echt team. Het bestond niet uit elf individuen, maar uit een groep waar posities vaak van elkaar overgenomen werden als er schorsingen of blessures waren.”
Hij omschrijft vv Katwijk als een warme club. Toch bleef zijn verblijf op De Krom beperkt tot een jaar. ,,Vanaf het begin was er een klik met de mensen met wie ik werkte en dat is zo gebleven. Tegen het einde van het seizoen werd ik gebeld: of ik interesse had om als hoofdtrainer bij TOP Oss te komen werken. In het jaar 1996-1997 had ik mijn diploma Coach Betaald Voetbal gehaald en ik wist dat ik daar ooit iets mee wilde doen.”
,,Toen ik dat aanbod kreeg heb ik er wel even over na moeten denken; ik moest mijn baan aan de HALO opgeven en mijn tweejarige contract bij Katwijk beëindigen. De uitdaging om fulltime te gaan doen wat ik het leukste vond – werken in het professionele voetbal – was echter groter dan mijn angst om zekerheid op te geven.”
Niet op de voorgrond
Negen jaar eerder, in 1991/92, was Van Zwam coach van die andere Katwijkse grootmacht. In zijn debuutjaar als hoofdtrainer pakte hij met Quick Boys eveneens drie titels. Hij heeft in die periode veel geleerd, zegt hij. ,,Het belangrijkste is misschien wel dat je jezelf als trainer niet op de voorgrond moet zetten. De spelers moeten het doen en je moet ze de ruimte geven om het te doen. Hier in Amerika spreken ze dan van servant leadership: je faciliteert en zorgt ervoor dat mensen hun kwaliteiten kunnen ontplooien en in kunnen zetten.”
,,Om dat te bereiken moet je spelers laten merken dat je ze competent genoeg vindt. Ook moet je ze in situaties brengen dat ze zich kunnen ontwikkelen, zelf verantwoordelijkheid leren dragen en voelen dat ze onderdeel uitmaken van een team. Ik denk dat ik bij Quick Boys hier de meeste stappen in heb gezet.”
Wat vindt hij eigenlijk van de Duin- en Bollenstreek? ,,Ik heb hier met bijzonder veel plezier als trainer gewerkt. Daarvoor, als speler van Bennekom, kwam ik al regelmatig in de Bollenstreek. Ik vond het altijd prachtig om er te spelen vanwege de belangstelling en de beleving. Ik hou van de ‘niet zeuren maar doen-mentaliteit’ om vervolgens wat met elkaar te drinken.”
Coaches coachen
Over zijn toekomstplannen zegt Van Zwam: ,,Mijn ambities liggen vooral op het vlak van persoonlijke ontwikkeling (onder andere beter worden in het opleiden van trainers) en ontwikkeling van het voetballandschap in de States. Mijn contract loopt eind oktober 2018 af. Dan ben ik hier drie jaar geweest en zoals het er nu naar uitziet zal ik wel terugkeren naar Nederland, omdat mijn familie daar nog woont.”
,,Mijn plan is dan te proberen weer een baan in de voetballerij te vinden. Bijvoorbeeld als trainer van een tweede – of derdedivisieclub, of van een jeugdteam. Coachers coachen en ze helpen in hun ontwikkeling vind ik ook een mooie uitdaging. Gezien mijn ervaring moet het gek lopen wil er niet een club zijn die gebruik wil maken van mijn expertise. Coachen in het algemeen en van voetballers in het bijzonder is mijn passie en dat vuur wil ik zo lang mogelijk laten branden.”