Op 24 oktober 2015 speelde Lennard van der Ham voorlopig zijn laatste wedstrijd voor het tweede van Valken ’68. In het bekerduel tegen het tweede van Jodan Boys kreeg hij na 42 minuten de rode kaart nadat hij de bal had gemist en per ongeluk een tegenstander raakte. De schok was groot toen de KNVB hem voor het leven schorste, hoewel zelfs de tegenstander hem vrijpleitte. In hoger beroep werd de straf teruggebracht naar tien wedstrijden schorsing. ,,Nog vrij fors, maar ik ben er allang blij mee.” Wat is er aan de hand in KNVB-straffenland?

We schrijven de 43e minuut van het bekerduel als de 22-jarige Van der Ham een stevig duel op het middenveld aangaat met zijn tegenstander Fahri Magroum. ,,Hij maakte een sliding waardoor hij op de grond belandde. Ik wilde de bal wegschieten, maar die werd weggetikt, waardoor ik vol tegen zijn been aanschoot”, blikt Van der Ham desgevraagd nog eens terug. De scheidsrechter van dienst is resoluut en stuurt hem met een rode kaart van het veld. ,,Het leek best wel heftig. Ik heb ook niet geprotesteerd, want je kunt hem geven.” Enigszins ontdaan, het is voor de Valkenburger de eerste rode kaart in zestien jaar veldvoetbal, zoekt hij de kleedkamer op. Zijn slachtoffer kan na een blessurebehandeling de wedstrijd hervatten en uitspelen.

Vervolgens blijft het een tijdje stil. Pas na drie weken laat de KNVB iets van zich horen. ,,Ik kreeg een oproep voor een hoorzitting. Da’s wel heftig want normaal krijg je een schikkingsvoorstel.” Schikkingsvoorstellen worden gedaan bij straffen tot tien wedstrijden schorsing.

Gewelddadig handelen
En dus reist Van der Ham op een donderdagavond naar Nieuwerkerk aan den IJssel voor een zitting met een KNVB-commissie. Hem wordt gewelddadig handelen verweten. Te weten: het trappen van een op de grond liggende speler. Daarmee zou hij de belangen van de KNVB en/of de voetbalsport hebben geschaad dan wel, subsidiair, zich onbehoorlijk gedragen hebben. Naast Van der Ham en een getuige zijn ook het slachtoffer en de teammanager van Jodan Boys aanwezig.

Met name deze laatste twee worden veel aan het woord gelaten door de commissie. Zo verklaart het slachtoffer: ,,Toen ik die schop kreeg, had ik niet het gevoel dat de intentie verkeerd was.” Daarnaast verduidelijkt hij dat hij weliswaar nog steeds last heeft van de schop, maar dat dat komt omdat hij eerder een scooterongeluk heeft gehad, en het dus een gevoelige plek is. Ook de teammanager van Jodan Boys verdedigt Van der Ham: ,,Zijn handeling en intentie was gericht op de bal. (…) Het gaat niet om natrappen, maar om een voortgezette handeling van het spel.”

Heksenjacht
Ondanks deze steunbetuigingen, die de schriftelijke verklaring van de scheidsrechter dat de bal al weg was weerspreken, bekruipt Van der Ham het gevoel dat alles niet helemaal eerlijk verloopt: ,,Ik had het idee dat het een heksenjacht was. Het besluit stond eigenlijk allang vast.” Dat gevoel wordt versterkt wanneer de uitspraak reeds de volgende ochtend in de mailbox verschijnt. De KNVB acht het bewezen dat Van der Ham zijn tegenstander bewust letsel wilde toebrengen, terwijl die hulpeloos op de grond lag en verklaart de tenlastelegging bewezen.

De strafmaat mag er zijn: Van der Ham wordt voor de rest van zijn leven geschorst als KNVB-lid. Dat betekent nooit meer spelen, en als bonus krijgt hij een plek op de zwarte lijst zodat hij bij geen enkele voetbalclub meer welkom zal zijn. Niet als speler, maar ook niet als werknemer, vrijwilliger of bezoeker. ,,Toen ik dat las, toen stond mijn hart even stil.”

Hoger beroep
Van der Ham tekent beroep aan tegen zijn schorsing. Bijgestaan door zijn vader probeert hij zijn zaak zo goed mogelijk te bepleiten. Maar ook dit keer krijgt hij niet het gevoel dat de KNVB graag meewerkt: ,,Informatie werd achtergehouden en er werd niet gereageerd op vragen van ons, bijvoorbeeld om het dossier in te zien.”

Al met al zien vader en zoon de uitspraak in hoger beroep met weinig vertrouwen tegemoet. Daarom schakelen ze een sportadvocaat in, anticiperend op een civiele procedure. Via dorpsgenoot Dirk Kuijt komen ze in contact met Joris van Benthem, de huisjurist van Feyenoord, die niet zelf mag helpen (want in dienst van Feyenoord) maar ze doorverwijst naar een uitstekende collega.

Excessen
Natuurlijk gebeuren er in het amateurvoetbal heel veel dingen die absoluut niet door de beugel kunnen. Terwijl dit verhaal opgetekend wordt, komt het nieuws al weer voorbij dat er een scheidsrechter is aangevallen bij een wedstrijd van Nieuw Sloten. Clubs hebben met de KNVB afgesproken dat soort zaken harder aan te pakken. Maar dit voorval laat duidelijk zien dat je daar ook te ver in kunt doorschieten.

Een van de zaken die waarschijnlijk daaraan ten grondslag ligt, is de versimpeling van het codesysteem dat scheidsrechters hanteren. Het aantal codes om overtredingen te classificeren is namelijk teruggebracht van 46 tot een zevental. Daardoor worden overtredingen vaak te zwaar bestraft. Wanneer de teammanager van Jodan Boys dit tijdens de zitting in Nieuwerkerk aan de kaak stelt, wordt hem volgens Van der Ham meteen het zwijgen opgelegd. ,,De voorzitter duldde geen tegenspraak. Het leek wel een beetje Noord-Korea.”

In dit geval blijven er maar twee opties over in het nieuwe codesysteem. Er is strafcode 3: Ernstig gemeen spel (tijdens een duel om de bal). En dan is er strafcode 4: Gewelddadige handeling (buiten een duel om de bal). Aangezien de scheidsrechter stelde dat de bal weg was, moet de overtreding volgens het systeem onder de allerzwaarste strafcode vallen.

Vonnis
Of het nu door de dreiging komt van de chique advocaat die in de arm is genomen, of doordat de KNVB-juristen die het hoger beroep behandelen het wat helderder zien dan hun collega’s, als het vonnis op de mat ploft is dat voor Van der Ham een buitengewoon positieve verrassing. Hij wordt vrijgesproken van het primair en subsidiair ten laste gelegde en alleen de overtreding zelf blijft staan. Daar krijgt hij tien duels schorsing voor: het minimum voor een zaak die op een hoorzitting is behandeld. ,,Tien wedstrijden is nog vrij fors, maar ik ben er allang blij mee. Ik ging ervan uit dat ik nooit meer mocht voetballen. Ik voetbal al twaalf jaar. Het is een belangrijk onderdeel van mijn leven. Bovendien ben ik in opleiding tot fysiotherapeut. Ben ik straks afgestudeerd, mag ik niet bij een club werken. Dat kwam er ook nog eens bij.”

Op 19 maart mag Van der Ham dus weer meedoen met het tweede van Valken. Het hele traject heeft zijn vader een hoop uren werk gekost en veel stress met zich meegebracht. En het heeft uiteindelijk 420 euro gekost. Want ondanks dat Van der Ham in hoger beroep bijna volledig in het gelijk gesteld wordt – hij krijgt alleen een schorsing voor een normale overtreding – moet hij wel betalen voor de hoorzitting. Zijn club pakt de rekening uiteindelijk op, maar vanuit een zuiver juridisch perspectief is dit volledig onacceptabel.

Dus amateurvoetballers van Nederland, pas op in de duels. Voor je het weet ben je weken aan het procederen en een paar honderd euro armer.