Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Het is een uitspraak die mijn grootouders gedaan zouden kunnen hebben. Anno 2018 is deze uitspraak echter actueler dan ooit. In een tijd waarin kranten en andere traditionele media vechten om het vege lijf te redden, verbreekt Youtube record na record en zijn vloggers onze nieuwe helden. Beeld is hot! Maar hoe komt het toch dat voetbaltrainers zich dit nog maar mondjesmaat lijken te realiseren?

Als hoofdtrainer van tweedeklasser DOSR stelde ik ruim twee jaar geleden aan het bestuur voor om video-analyse bij de club te introduceren. Hoewel ik een hoop gefronste wenkbrauwen op mijn pad vond stond de club er wel voor open. Dat wij net een succesvol debuutseizoen in de tweede klasse achter de rug hadden zal hier zeker bij geholpen hebben. Anders was mijn idee misschien al snel weggehoond onder het mom van ‘te duur’ of ‘dat past tocht niet bij het niveau waarop wij spelen’.

Geen speeltje
Video-analyse is niet een speeltje van een trainer, maar in mijn visie een krachtig middel om spelers bewust te maken van hun handelingen en daarin te beïnvloeden. En is dat niet de belangrijkste taak van een trainer? Zeker in het amateurvoetbal, waarin het aantal trainingsmomenten met spelers ten opzichte van het betaalde voetbal beperkt zijn, is het belangrijk om de beschikbare tijd effectief te gebruiken.

Iedereen kent het beeld van een trainer die op maandagavond in een overvolle kleedkamer een vijftien minuten lange monoloog staat te houden over de wedstrijd van het afgelopen weekend. Het is echter maar de vraag hoe effectief dit is, omdat er een verschil zit tussen de wijze waarop spelers en een trainer de wedstrijd hebben ervaren. Beelden zouden deze kloof kunnen dichten. En hoe specifieker je dit als trainer maakt, hoe effectiever het is. Beelden per linie of flank zijn dus effectiever dan beelden op teamniveau en beelden op individueel niveau zijn weer effectiever, dan beelden per linie of flank.

,,Ik zeg natuurlijk niet dat het magneetbord en de flap-over voorgoed op de zolder van iedere trainer terecht moeten komen”

Behalve het gebruik van video-analyse om te reflecteren is video-analyse ook een krachtig middel om vooruit te kijken. Bij Katwijk, waar ik dit seizoen werkzaam ben en video-analyse onderdeel uitmaakt van mijn takenpakket, hebben wij de luxe te beschikken over beelden van onze eerstvolgende tegenstander. Doormiddel van korte clipjes kunnen wij onze spelers voorbereiden op de specifieke kenmerken van deze tegenstander. Of anders gezegd, hoe kunnen wij vanuit onze eigen speelwijze en aanwezige kwaliteiten zo goed mogelijk gebruik maken van de kwetsbaarheden van de tegenstander?

Wedstrijdbespreking met beeld
De laatste tijd vraag ik mij regelmatig af waarom ook de bespreking op een wedstrijddag niet uit beelden zou kunnen bestaan. Door middel van twee korte clipjes van tien seconden zou je kunnen laten zien hoe de tegenstander bijvoorbeeld de opbouw speelt en hoe wij daartegenover druk willen zetten. Voor het aanvallen, omschakelen, enzovoorts geldt hetzelfde. In maximaal tien minuten is het strijdplan voor iedere speler glashelder. Ik zeg natuurlijk niet dat het magneetbord en de flap-over voorgoed op de zolder van iedere trainer terecht moeten komen, maar ik zie deze hulpmiddelen meer als ondersteunend aan beelden dan andersom.

Tekeningen op een flap over zijn statisch en daarom al snel nietszeggend. Met magneetjes kan in tegenstelling tot beeld geschoven worden, maar het is onmogelijk om aan te geven met welke intensiteit iets moet gebeuren. Daarnaast is het moeilijk om details aan te geven. Een metertje naar links of naar rechts kan bij het druk zetten een wereld van verschil uitmaken. Met beeld is dit veel beter duidelijk te maken dan met traditionele hulpmiddelen zoals het magneetbord of de flap over.

,,Video-analyse is al lang geen innovatie meer, het is een doodgewoon onderdeel van ons vak”

Als ik zie dat IJsselmeervogels afgelopen zaterdag zijn eigen video-analist meenam naar De Krom en wedstrijdanalyses tijdens de opleiding UEFA A (TC I) met beelden gemaakt moeten worden, lijkt het er op dat video-analyse langzaam onderdeel uit begint te maken van onze voetbalcultuur. Trainers die video-analyse nog niet toepassen zou ik willen adviseren om er op zijn minst eens over na te denken om het voorbeeld van de steeds groter wordende groep collega’s te volgen. Video-analyse is net als autorijden. Op het begin kost het veel energie en ben je je bewust van elke handeling, maar als je eenmaal de smaak te pakken hebt rijd je zo op de automatische piloot naar Parijs. Video-analyse is al lang geen innovatie meer, het is een doodgewoon onderdeel van ons vak.

Tekst: Thomas Duivenvoorden.
Foto: Peter Theunissen.

Lees ook: ‘Dit moet je weten over FC Twente – Noordwijk’