Met het jaar 2020 in aantocht nadert ook het moment dat diverse voetbalverenigingen in de regio zich opmaken voor het eeuwfeest. Quick Boys en SJC werden beide in 1920 opgericht. In Hillegom het meest noordelijke dorp van onze regio, zagen dat jaar maar liefst drie voetbalclubs het voetballicht. Op sportpark De Zanderij is het jubileumjaar inmiddels al begonnen.
Voor 1900 werden in Nederland tachtig voetbalclubs opgericht. Vele daarvan zijn inmiddels van het toneel verdwenen. Sparta, Kon. HFC en AFC zijn van die pioniers nog altijd aansprekende namen. Iets dichter bij huis mag ASC, Ajax Sportman Combinatie, uit Oegstgeest, zich de oudste noemen. Opgericht op 1 juni 1892 rolt de bal daar al bijna 130 jaar. In de Duin- en Bollenstreek voeren drie clubs het peloton aan.
Quick Boys en SJC, beide clubs dateren uit 1920, hebben concurrentie van sv Hillegom. De fusieclub heeft, na de samensmelting van vv Hillegom en Concordia Hillegom, als oprichtingsdatum 12 juni 1920 aangehouden. De dag dat Concordia het levenslicht zag. In datzelfde jaar, nu dus bijna een eeuw geleden, werden in Hillegom nog twee voetbalclubs opgericht, te weten Hillegom en Hillinen. In 1932 kwam SIZO daar nog bij, zodat Hillegom destijds over maar liefst vier voetbalclubs beschikte.
Volkssport
Dat paste perfect in het beeld van die jaren. Al rond 1910 vindt er langzaam maar zeker een wisseling van de wacht plaats. Gesteund door welvaartsgroei en meer vrije tijd voor de werkende klasse begint het ‘volksvoetbal’ aan een opmars. De mobilisatie in verband met de Eerste Wereldoorlog zorgt voor een tweede impuls. Voetbal wordt in de kazernes gepropageerd in een poging de soldaten af te houden van drank- en gokspelletjes als dobbelen en kaarten.
Vanaf de periode na de Eerste Wereldoorlog transformeert voetbal razendsnel van een elite- naar een volkssport. Go Ahead uit Deventer mag zich in 1917 de eerste volksclub noemen die de landstitel binnenhaalt. Hoewel het in dat licht opmerkelijk is dat het Nederlands Elftal tot in de jaren twintig voornamelijk bestaat uit spelers van ‘sjieke clubs’ uit het westen.
,,We vieren daarom dit seizoen honderd jaar voetbal in Hillegom.”
De Arbeidswet van 1919 is de derde stimulans. Een werkdag mag vanaf dan maximaal acht en een half uur duren, terwijl in deze wet wordt geregeld dat iedereen op zaterdagmiddag en zondag vrij is. Vrije tijd gaat vanaf dat moment een belangrijke rol spelen in het leven van de Nederlandse arbeiders. Er is daardoor tijd om te voetballen en dat gebeurt steeds massaler. In 1920 voetballen er 48.000 mannen, tien jaar later zijn dat er al 98.000. Een ruime verdubbeling.
Feestelijk tintje
Hillegom blijft daarbij niet achter. In 1920 zien maar liefst drie clubs het levenslicht; Hillegom (april 1920), Hillinen (mei 1920) en Concordia (juni (1920). Anno 2020, dus bijna honderd jaar later, zijn deze drie clubs de drie fusiepartners van het huidige sv Hillegom.
In 1951 sloegen Hillegom en Hillinen de handen ineen. In 2012 smolten ‘vv Hillegom’ en ‘Concordia Hillegom’ samen tot de huidige SV. Om historische redenen werd bij deze fusie als oprichtingsdatum bewust gekozen voor 12 juni 1920. Van een volbloed eeuwfeest is om die reden niet echt sprake, bevestigt ook sv Hillegom-voorzitter Han van den Hof.
,,We vieren daarom dit seizoen honderd jaar voetbal in Hillegom. Het jubileumjaar hebben we in september jongstleden al afgetrapt met de opening van een zogenaamd ‘pannaveld’ op ons sportpark. Onze vereniging viert het eeuwfeest door de activiteiten die jaarlijks georganiseerd worden binnen de club van een extra feestelijk tintje te voorzien. Activiteiten die uiteraard voor alle geledingen binnen de club bestemd zijn. Daarnaast verschijnt er in het voorjaar van 2020 een jubileumboek waaraan momenteel hard wordt gewerkt.”
Rijk voetbalverleden
Jules Rotteveel, Henk Lamfers, Koos van der Klugt en Bert Teeuw vormen het kwartet dat zich ontfermt heeft over het te verschijnen jubileumboekwerk. Vier Hillegommers die ieder hun eigen lokale voetbalachtergrond hebben.
Elftalfoto van Hillinen in 1930
Oud-Concordiaan Jules Rotteveel: ,,Met dit boek willen we een zo compleet mogelijk beeld schetsen van honderd jaar voetbal in Hillegom. Onze insteek is dat er recht moet worden gedaan aan alle vier de clubs. In 1920 zijn, binnen drie maanden tijd, in Hillegom drie voetbalclubs opgericht. SIZO dateert van later (1932).”
,,Het doel is om deze vier clubs nog één keer voor het voetlicht te halen. Van oudsher speelden de katholieken bij Concordia, de protestanten bij SIZO, terwijl Hillegom en Hillinen de algemene -neutrale- clubs waren. Hillinen was vooral de club van de bollenboeren en fuseerde in 1951 met Hillegom. SIZO is helaas verdwenen, maar bestaat nog wel als zaalvoetbalclub”, duikt Rotteveel in het rijke Hillegomse voetbalverleden.
Het boekwerk, dat uiteraard van talloze foto’s zal worden voorzien, telt naar verwachting zo’n tweehonderd pagina’s en zal in juni 2020 officieel worden gepresenteerd.
,,Al met al zijn het slechts enkele van de vele onderwerpen die we uit die periode van honderd jaar van een laag stof willen ontdoen.”
Rotteveel geeft alvast een ‘sneak preview’ als het om de inhoud gaat. Enthousiast doet de mede-auteur een greep uit de onderwerpen. Rotteveel: ,,Zo hebben we een overzicht vervaardigd van alle gespeelde Hillegomse derby’s. Daarnaast belichten we de jarenlange huisvestingsproblematiek waar de vier clubs decennia geleden mee kampten.”
Bijna international
,,Zo kwamen we een prachtig verhaal tegen over SIZO, waar een aantal leden begin jaren vijftig in hun vrije tijd in de bollen gingen werken, waarbij hun verdiensten rechtstreeks in de clubkas terechtkwamen. Uiteindelijk leverde dat, omgerekend naar nu, zo’n 25.000 euro op waardoor hun club destijds in staat was om een kantine/clubhuis te realiseren. En dan is er natuurlijk ook nog de moeizaam verlopen fusie die er na jaren toch nog kwam in 2012.”
,,In de afdeling ‘sportieve successen’ besteden we onder andere aandacht aan Frans van Hulst, een Hillinen-speler die bijna international werd. Hij maakte ooit furore bij HFC Haarlem, waarmee hij aan de zijde van de legendarische Kick Smit landskampioen werd.”
,,Ook de gouden jaren van vv Hillegom in de tweede helft van de jaren zestig, toen de club op het hoogste amateurniveau furore maakte, komen uiteraard aan bod. Net zo goed als bekende Hillegomse voetbalzonen als Rogier Koordes, Patrick van Dam en Marco Klein. Al met al zijn het slechts enkele van de vele onderwerpen die we uit die periode van honderd jaar van een laag stof willen ontdoen”, vertelt Rotteveel met passie.
Onvoldoende levensvatbaarheid
Daar waar in Hillegom, Katwijk en Noordwijk in 1920 het voortouw namen volgde de rest van de regio al snel. RKVV Lisse volgde in 1921, waarna Teylingen (1924), Ter Leede en Rijnsburgse Boys (1930), VVSB (1931), Foreholte, Kagia en Van Nispen (1932), Noordwijk en KRV, de later fusiepartner bij FC Rijnvogels (1933) en Katwijk (1939) al snel op het toneel verschenen.
Waarbij aangetekend moet worden dat er eerder al voorlopers van deze verenigingen in de diverse gemeenten actief waren. Die beschikten echter over onvoldoende levensvatbaarheid om zich blijvend te kunnen manifesteren. Veelal door problemen van financiële aard leidden zij slechts een kort en marginaal bestaan.
De overige twee jubilarissen, Quick Boys en SJC, starten hun jubileumactiviteiten in 2020. Op Nieuw Zuid zijn de voorbereidingen op het eeuwfeest, 1 februari 2020, in volle gang. Bij SJC zou dat ook het geval zijn, maar de gestagneerde nieuwbouw in verband met de stiktofproblematiek gooit roet in het jubileum-eten. Het is nog maar de vraag of de problemen rond de geplande nieuwbouw bij SJC in 2020 ook daadwerkelijk tot festiviteiten gaan leiden. Jubileumfeest of niet, ook deze twee clubs komen in de toekomst in deze rubriek nog aan de orde.
Archieffoto: Dirk van der Reep
Lees ook: ‘Kieboom over Kozakken Boys: ,,Je kan wel zeggen dat we toen een engeltje op de lat hadden”‘