Dick Schreuder is de nieuwe trainer van PEC Zwolle. De 50-jarige coach staat daarmee voor de eerste keer in zijn loopbaan op eigen benen in het betaalde voetbal.

In 2017 hadden we een uitgebreid interview met de toenmalige coach van vv Katwijk. We spraken met hem over zijn tactische keuzes, trainingsmethodes en de psychologie binnen het voetbal.

Katwijk kende in seizoen 2016/2017 een zeer verdienstelijk debuutjaar in de Tweede Divisie. Zij sloten de competitie af op de derde plaats. Weliswaar op ruime afstand van kampioen Jong AZ, maar de oranjehemden van trainer Dick Schreuder mochten zich samen met Kozakken Boys en De Treffers scharen in de groep: ‘The best of the rest’.

Het spel van de Katwijkers is aanvallend. Pressie op de tegenstander en een hoog baltempo worden door Schreuder uitgedragen. Zijn visie levert aansprekende resultaten op. Op welke manier wint de voetbalvisie van Schreuder terrein op sportpark De Krom? Welke andere leden uit de staf dragen bij aan de koers die het eerste elftal vaart? Hoe werken de leden van technische staf met elkaar samen? Assistent-trainers Johan Plat en Patrick Heijmans en fysiotherapeut Dennis Lion schuiven aan bij een interview met Dick Schreuder.

Voetbalervaring
In de ruimte waar de spelers normaliter apart worden genomen en worden gewezen op de leermomenten uit de wedstrijden, neemt Dennis Lion het woord. Hij is relatief nieuw in de Bollenstreek, zijn introductie verraadt een leven vol voetbal. ,,Ik loop al een tijdje mee in de voetballerij. Bij Willem II, Feyenoord en FC Utrecht heb ik ervaring opgedaan in de medische begeleiding van spelers. Bij Feyenoord werkte in onder andere samen met de broer van Dick, Alfred. Dit heeft zeker bijgedragen aan het feit dat ik nu de medische begeleiding in de staf van Dick voor mijn rekening neem.” Schreuder neemt het woord over: ,,Hij ziet misschien wel herkenbare dingen in mij.”

Dennis Lion (l) begeleidt de geblesseerde Kay Blokland van het veld aan het begin van afgelopen seizoen

Lion is niet de enige die voor Katwijk heeft gekozen vanwege Schreuder. Plat: ,,Ik heb vorig seizoen als speler de keuze gemaakt om met Dick samen te werken. Zijn manier van naar voetbal kijken, gaf bij mij de doorslag. In het profvoetbal heb ik veel trainers gehad waar ik van dacht ‘dit wordt ‘m niet’. Bij Dick had ik het tegenovergestelde. In verband met blessures ben ik vorig jaar in de zomer gestopt. Nu vervul ik een rol als assistent-trainer.” Voor Schreuder was snel duidelijk dat Plat een welkome aanvulling in zijn staf zou zijn. ,,Ik wilde per se Johan erbij hebben, ik heb niet eens gezocht naar een ander persoon.”

Heijmans is het meest bekend met de club. Hij speelde tussen 1999 en 2003 in het eerste, met het landskampioenschap in 2000 als hoogtepunt. ,,Voordat ik mijn huidige rol in ging vullen, was ik al betrokken bij de scouting. In die periode heb ik Dick leren kennen en vormde er snel een klik. Sinds april vorig jaar ben ik erbij gehaald om de jonge spelers te helpen. De drang om te presteren en het voetbalinhoudelijke gedeelte vind ik het belangrijkste”, vertelt hij. Heijmans is de enige die het profbestaan in de voetballerij niet heeft meegemaakt. ,,Mijn voetbalvisie was heel anders. Beuken, rammen en mouwen opstropen was mijn stijl. In deze omgeving leer ik heel veel.”

,,Binnen onze staf is sprake van een wisselwerking en Dick geeft verantwoordelijkheden uit handen.”

Samen met Joost Terol [keepertrainer. red] vormen de mannen het hart van de technische staf. Ze willen vooruit met de club. Schreuder daarover: ,,We hebben hier al veel nieuwe dingen ingevoerd, bijvoorbeeld het nemen van shakes na trainingen en wedstrijden, en het trainen met hartslagmeters. Dat geeft ons meer inzicht in hoe de fysieke gesteldheid van spelers zich over een langere periode ontwikkelt.”

De trainer heeft in het afgelopen seizoen niet alleen zijn spelers zien groeien. ,,Johan en Patrick krijgen meer en meer van het vak mee en zijn groeiende. Zij bevinden zich in de beginfase van een trainerscarrière en hebben de wil om te leren, hierdoor kan ik als trainer makkelijker dingen uit handen kan geven. Dennis is echt ervaren en een meerwaarde die geen enkele amateurclub heeft.”

Samenwerking binnen een staf
,,In de groepsdynamiek kun je ruimte geven en ruimte nemen. Dick ziet snel of iets overgegeven kan worden of niet. Dat moet groeien en als dat kan, ontstaat er iets. Binnen onze staf is sprake van een wisselwerking en Dick geeft verantwoordelijkheden uit handen. Dat is een prettige manier van samenwerken”, vervolgt Lion.

Het uit handen geven van verantwoordelijkheden heeft Schreuder ook moeten leren. ,,Tijdens mijn eerste periode als trainer, bij Fortissimo in Ede, heb ik heel veel geleerd. Daar ben ik erachter gekomen dat je goede mensen om je heen moet verzamelen in mijn rol. Trainers kunnen dan af en toe wegblijven. Naar mijn mening wordt het respect dan groter. Het helpt ook dat ik tijdens mijn actieve carrière goed heb gekeken naar hoe trainers het vak invullen.”

De hoofdcoach van de Katwijkers eet, drinkt en slaapt voetbal. ,,Ik zoek mensen om mij heen die de bereidheid hebben om hard te werken en die zich met mij in het vak willen verdiepen. Deze twee eigenschappen zijn voor mij cruciaal in de zoektocht naar andere leden in de staf. En het is echt niet altijd vredelievend hier hoor, we hebben over voldoende zaken meningsverschillen. Maar het belangrijkste is dat deze constructief worden aangevlogen, met onderling respect.”

Speelwijze
Tijd om over te schakelen naar de manier van voetballen van de tweededivisionist. De formatie van Schreuder speelt veelal 3-4-3 met hoge druk op de tegenstander. ,,Eigenlijk wilde ik dit systeem vorig jaar al gaan spelen. Maar toen zag ik dat de groep daar nog niet klaar voor was”, aldus Schreuder.

,,We hebben een aantal spelers in de ploeg die tactisch heel ver is. Dan praat ik over Stefan Stam, Paul de Lange, Robbert Susan, Bennie van Noord en Michiel van Dam. Zij staan achter de speelwijze en zijn de pijlers in het team. De jongere jongens worden door hen meegenomen”, vult hij aan.

Lion kijkt vanuit een ander perspectief naar de speelwijze. ,,Voor de gewenste manier van spelen moet aan basisvoorwaarden worden voldaan. Fysieke en mentale fitheid zijn hierin de belangrijkste punten. Daar werken we hard aan. We hebben op die punten veel vooruitgang geboekt. Fitheid is simpelweg van alle spelers nodig om bij te dragen in onze ambities.”

In de wekelijkse voorbereiding op de wedstrijd worden de taken vanuit een gedachte verdeeld. Schreuder licht toe. ,,De maandagtraining laten we veelal over aan Dennis voor het herstel. Met een groot positiespel pakken Johan, Patrick en ik de training dan over. De basisspelers gaan verder met Dennis. De dinsdag is pittiger. Samen met Dennis stem ik overdag de inhoud af. Hij bepaalt dan zijn warming-up en ik doe vervolgens de oefenvormen. Op donderdag doen we altijd een elf tegen elf en we eindigen met een kleine partij, voor de scherpte.”

Belasting voor de spelers
,,Uiteraard houden we rekening met de belasting van de spelers. Bij mij is het vaste prik om op dinsdag een grond motorische eigenschap te trainen. Snelheid, kracht, uithoudingsvermogen, coördinatie en lenigheid zijn deze eigenschappen. Overdag heb ik al contact met Dick over welke oefeningen het gaan worden”, vertelt Lion over de opbouw. ,,Als je maandag niet meetelt, hebben we maar twee trainingseenheden. Dat is heel weinig. En daardoor moeten we soms ook wel pittig trainen”, luidt de aanvulling van Plat.

,,Of ik meer dan drie keer in de week zou willen trainen? Ik denk dat dat door de werk- en privé-belasting van mijn spelers niet mogelijk is”, klinkt het antwoord van Schreuder op de volgende vraag. ,,Als ik me bedenk hoe druk het leven van hen op dit moment al is, is het onmogelijk om dat in te passen. Lion is het met hem eens: ,,Dan moeten dingen veranderen in de werkschema’s van de spelers. Je moet naar de totale belasting van de spelers kijken.”

,,We werken bij een club waarbij de mogelijkheden niet eindeloos zijn. Hoe lager je komt, hoe groter het oplossend vermogen moet worden.”

Schreuder zet dus de grote lijnen in de staf uit. Lion, Heijmans en Plat vullen de specifieke punten in. ,,Ik hou me onder meer bezig met het verzamelen van alle testresultaten van de spelers. Bijvoorbeeld van de shuttlerun-testen en de lichaamsgewichten”, licht Plat toe. ,,Daarnaast hou ik de gegevens van de trainingen en de wedstrijden bij en heb ik een rol in het analyseren van de tegenstander en in de manier waarop we de analyse omzetten in instructies voor de spelers.” Heijmans besteedt veel aandacht aan de ontwikkeling van jonge spelers. ,,Het zit allemaal in details, het is belangrijk om die jonge jongens te wijzen op de kleine punten die ze moeten verbeteren.”

De wedstrijdbespreking is kort bij Schreuder. ,,Als mijn wedstrijdbespreking vijf minuten duurt, is dat lang.”Heijmans over de voorbereidingen richting zaterdag: ,,We pikken doordeweeks spelers individueel eruit om ze wedstrijdbeelden te laten zien. Van onze eigen wedstrijden en die van de tegenstander. Gedurende de week komen ze er voor een groot gedeelte achter wat van hen gevraagd gaat worden bij het volgende duel.”

Beperkte mogelijkheden
,,We werken bij een club waarbij de mogelijkheden niet eindeloos zijn”, is Lion eerlijk. ,,Hoe lager je komt, hoe groter het oplossend vermogen moet worden. We hebben allemaal ambitie, drive en plezier. Dat vormt de basis voor een team.”

Schreuder vult hem aan: ,,In de wedstrijdanalyses zou ik nog veel meer tools willen gebruiken zoals een video-analyse systeem, maar dat is er bij onze club nog niet. Omdat we dit niet hebben kijken Johan en ik nu zelf op zondagochtend onze wedstrijd helemaal na en we kijken naar het duel van de volgende tegenstander. In de middag gaan we vaak naar een wedstrijd kijken. En we ontvangen op maandag ook nog de analyse van onze analist Dirk Groen.”

,,We proberen zo professioneel mogelijk te werk te gaan. Binnen de grenzen van een club probeer je het maximale eruit te halen”, aldus Plat. Ondanks die beperkte mogelijkheden ziet Heijmans dat veel resultaten worden geboekt. ,,Uit alles wat we trainen, halen we profijt in de wedstrijden. Op de trainingen staat niemand stil en zijn we bezig met hetgeen op zaterdag geleverd moet worden. Met een relatief kleine selectie hebben wij een fantastisch seizoen gehad.”

De Katwijkse staf viert een overwinning op De Krom

Voor Schreuder kan het doorontwikkelen van de club niet snel genoeg gaan. ,,Wij hebben als spelers en trainers hoge eisen. Bij voorstellen tot vernieuwingen was de reactie binnen de club soms ‘waar kom je nou mee?’. Dat heet naar mijn mening professionaliseren. Dat zetten we in en soms gaat het te snel. Het is beter om afgeremd te worden, dan dat we met de handen over elkaar zitten. We hebben iedereen aan het nadenken gezet door onze denkwijze.”

Heijmans ervaart bovenal plezier in de samenwerking. ,,Veel praten en veel luisteren helpen mij in deze rol. Dick is heel duidelijk in zijn visie en natuurlijk moeten we ook soms een vluchtheuveltje nemen. Ik bevind me eigenlijk veel tussen de trainer en de spelers. Gaandeweg het seizoen gaf Dick makkelijker een training over aan mij of Johan. Het gaat voor mij snel en ik heb het super naar mijn zin.”

Details
Om de speelwijze optimaal tot uiting te laten komen, gaat het om draagvlak en details. Schreuder: ,,Bij de vraag over hoe we willen we spelen komen veel dingen kijken. Hoe willen we spelen als we met tien man komen te staan? Wie heb ik in mijn team staan? Wat begrijpen zij? Welke jongens zijn dragend en bepalend in de speelwijze?”

Hij vervolgt: ,,Tijdens mijn eerste jaar bij Katwijk, schrok ik van de fysieke gesteldheid van de spelers, natuurlijk ook omdat ik Engeland gewend was. Voor nieuwe spelers is het soms ook wennen met waar ze vandaan komen. Achter elke training of een schema zit een plan. De wedstrijdvoorbereiding verdelen we. Ik denk dat het belangrijk is dat spelers ook van andere trainers feedback en instructies krijgen.”

,,Sporters willen graag rituelen en dezelfde dingen. Wij zijn ervoor om ze te laten nadenken en te verbeteren.”

En wat zijn de kenmerkende acties van de trainer Schreuder? ,,Ik stuur de jongens motivatiefilmpjes toe, ik geloof daar in, zeker richting het einde van de competitie als ik op zoek naar ben naar een trigger. Tijdens trainingen gooi ik een positiespel om als het te goed loopt. Ik verstoor het dan. Spelers worden beter zodra ze meer moeten omschakelen en meer moeten inspelen op nieuwe spelsituaties.”

Lion zweert ook bij nieuwe prikkels aanbrengen. ,,Bij de warming up bracht ik andere oefeningen in, daar kreeg ik vragen over. Het kunnen omschakelen en anticiperen op andere dingen maakt dat je beter wordt. Als je daarin prikkelt en veranderingen in aanbrengt, worden spelers gedwongen om bij te blijven. Sporters willen graag rituelen en dezelfde dingen. Wij zijn ervoor om ze te laten nadenken en te verbeteren.”

Psychologie en de toekomst
,,Het vak is zeker veel psychologie”, beweert Schreuder. ,,Spelers prikken door dramatische oefenstof heen. Het gaat erom dat je ze bij de les houdt en daar zijn veel middelen voor. Niet alleen een hoofdtrainer moet dat beheersen, andere leden van de staf ook. In Nederland is de ‘ja, maar-cultuur’ heel sterk. Mijn broer, Alfred, merkt dat verschil nu heel erg in zijn rol bij Hoffenheim. Daar sprinten de spelers een berg op voordat je de opdracht volledig hebt uitgesproken. Hier zeggen ze dat ik gek ben. In Engeland en Duitsland is hiërarchie meer bepalend.”

Voorlopig blijft hij aan als hoofdcoach van Katwijk. Hij vermaakt zich nog prima en is, zoals vele vakgenoten, afhankelijk van wat op zijn pad komt. ,,Het is wel de droom van mijn vader dat Alfred en ik samen een club gaan doen. Ik hoop dat dat eens gaat gebeuren. Of in deze ruimte mijn opvolger zit? Dat week ik niet.”

Foto’s: Aad de Winter/Bobkat.nl