Self-pass: een speler mag het spel direct hervatten na het toekennen van een overtreding of uitbal door de scheidsrechter. Dan wel door te gaan dribbelen, dan wel door de bal naar een medespeler te passen. De speler hoeft dus niet meer te wachten op het fluitje van de scheidsrechter om de wedstrijd te hervatten.
Een paar weken terug stond ik langs de lijn bij een derby tussen een vierde en vijfde elftal uit de Bollenstreek. Niveau: niet om over naar huis te schrijven. Maar goed, er spelen wat vrienden van me in zo’n elftal en dus ga ik af toe kijken of ze er nog wat van bakken. Ik heb geen idee of jij dit soort wedstrijdjes weleens aanschouwt. Ik gok van niet. Toch raad ik je dat ten zeerste aan. Het gros van Nederland voetbalt namelijk op dit niveau. Wat zeg ik, het gros van de wereld doet dat! Wat blijkt? Ze stappen vaker gefrustreerd dan met plezier van het veld. En dat kan jij – als chef vernieuwing bij de FIFA – oplossen.
Allereerst, terug naar die pot. Het was een echte derby. Sentimenten spelen ook op dit niveau klaarblijkelijk een rol. Op zich niet gek, want als je tussen die lijnen staat, wil je nou eenmaal winnen. Al snel worden er wat schoppen uitgedeeld die de leidsman – die fluit ook niet voor niks op dit niveau – niet adequaat bestraft. Het duurt niet lang of het wordt grimmiger. Jongens zoeken elkaar steeds meer op. De bal ligt vaker stil dan dat hij rolt. Na elke overtreding volgt inmiddels een opstootje. Het publiek – niet in groten getale uitgerukt natuurlijk – bemoeit zich inmiddels ook met het spel. Helpt ook niet. Na 90 minuten voetbal lopen er 22 gefrustreerde volwassen mannen richting kleedkamer. Van een lekker potje voetbal was na 15 minuten al geen sprake meer.
Ik hoef jou niet uit te leggen dat tijdens een voetbalwedstrijd emoties hoog kunnen oplopen. In het betaalde voetbal, maar ook bij overige eerste elftallen worden die emoties aardig gereguleerd door de sociale controle. Lees: het publiek en de aanwezige media. In de lagere senioren- en jeugdelftallen ontbreekt juist die sociale controle. Het is dan ook veel moeilijker een wedstrijd op dit niveau te fluiten dan op het niveau waarop jij een balletje getikt hebt. Daarom is het slim om de scheidsrechter en de spelers tijdens dit soort wedstrijden een handje te helpen. Hoe? Door – in eerste instantie op dat lage niveau – een nieuwe spelregel in te voeren: de self-pass.
Het blijkt namelijk dat de meeste wedstrijden escaleren doordat het spel stilligt. Dat geeft de spelers de tijd om met elkaar te gaan lullen. En dat is meestal niet een heel constructief gesprek. Sterker nog, niet de overtreding maar veel meer dat gesprek zorgt ervoor dat de gemoederen hoog oplopen. De een zegt wat, de ander voelt zich beledigd en reageert. Andere spelers bemoeien zich ermee. Enzovoorts. Exact dat voorkom je met het invoeren van de self-pass. Je krijgt namelijk als speler niet meer de tijd om te reageren omdat het spel direct verder gaat. Doe je dat wel, dupeer je jezelf en je ploeg doordat jij nog in het luchtledige staat te klagen terwijl de bal al bijna in het mandje ligt. De controle komt dus niet van buitenaf maar vanuit het spel zelf.
Nu kan ik dat prima psychologisch onderbouwen en je vertellen dat dit in lijn is met hoe ons brein werkt. Veel beter is het volgens mij wanneer ik het je kan laten zien. We hebben deze regelaanpassing, en nog een paar andere nieuwe regels, een aantal jaren geleden getest bij diverse ploegen en het werkt als een trein. Zie de beelden hieronder. Bijkomend voordeel: het spel wordt er een stuk aantrekkelijker en sneller van. Zie overigens ook het hockey waar deze regel sinds 2009 in de volledige breedte succesvol is ingevoerd.
Beste Marco, ooit veranderde je het voetbal door te laten zien hoe het moest binnen de lijnen. Je hebt nu de kans en positie gekregen om het voetbal ook van buiten de lijnen leuker en aantrekkelijker te maken. Het invoeren van de self-pass zou een uitstekend begin zijn. Mocht je een nadere toelichting willen: ik kom met liefde een keer naar Zurich voor een bakkie koffie.
Self-pass in actie
Voor meer info over de Avant Garde Cup, klik je hier
Bram Meurs begeleidt en traint voetballers uit het betaalde voetbal op mentaal vlak. Hij schreef in dat kader als basis de boeken Kopsterk (2010) en VoetbalPsychologie (2014). Daarnaast speelde hij acht jaar voor VV Noordwijk en is hij mede oprichter van het platform Voetbal in de Bollenstreek. Te volgen via @brammeurs.