In de serie Oude Meesters blikken gerenommeerde (ex-)trainers terug, opzij en vooruit. Arie Lagendijk trapt af. Hij werd geboren in Alphen aan den Rijn, voetbalde bij Alphense Boys, het Utrechtse DOS en UVS en werd al op zijn 28ste trainer van Quick Boys. Daarna volgden nog vijf clubs in de regio. In het dagelijks leven was Lagendijk werkzaam als projectleider bij de afdeling Huisvesting van GGZ Rivierduinen.
Leiden-Het had weinig gescheeld of Arie Lagendijk (66) was assistent-trainer geweest van Ajax. Hij had destijds, in 1981, net zijn diploma Coach Betaald Voetbal gehaald en kon het goed vinden met studiegenoot en toenmalig hoofdtrainer Aad de Mos voor wie hij de wedstrijdanalyses verzorgde. De keus viel echter op Tonny Bruins Slot. Het vervolg is bekend: Bruins Slot ging mee in de slipstream van Johan Cruijff en was jarenlang diens rechterhand in Barcelona. Arie Lagendijk volgde een andere route: hij kwam terecht in de top van het amateurvoetbal met de Bollenstreek als werkterrein. Maar liefst 34 jaar was hij trainer, bij achtereenvolgens Quick Boys, Rijnsburgse Boys, UVS, Katwijk, Ter Leede en Rijnvogels.
De oud-oefenmeester vertelt de anekdote over Ajax met een glimlach. Het loopt zoals het loopt, zegt hij, en hij kan terugzien op een prachtige en succesvolle loopbaan. De kampioenenkweker van de Bollenstreek werd hij genoemd. Al zal Lagendijk zo’n kwalificatie zelf nooit in de mond nemen. ,,Dat moeten anderen maar doen.” Hij stopte vier jaar geleden als trainer, maar is nog vrijwel wekelijks op en rond de velden te vinden. ,,Mensen zeggen weleens: Arie, je bent 66, zoek een hobby. Dan zeg ik: voetbal is mijn hobby. Sterker, het is mijn lust en mijn leven. Al van jongs af aan. Ik zie het als een voorrecht dat ik van een hobby deels mijn werk heb kunnen maken.”
In zijn huis in Leiden praat de gebruinde Lagendijk twee uur lang vol passie over voetbal. Hij is net terug uit Malaga, waar zijn vrouw en hij een appartement hebben. Vijf maanden per jaar verblijven ze in de omgeving van de Zuid-Spaanse badplaats, de rest van de tijd wonen ze hier. Ook als hij in Spanje is draait zijn leven grotendeels om voetbal. Zo heeft hij een seizoenkaart van Malaga CF, dat bovenin meedraait in de Primera Division, en in de lagere divisies pikt hij regelmatig een wedstrijdje mee.
In eigen land bezoekt de geboren Alphenaar veel duels in de Top- en Hoofdklasse. Op maandagavond volgt hij de reserveteams van BVO’s. ,,Ik ben dan benieuwd naar de manier van spelen, het tactisch speelplan. Wat is de veldbezetting, hoe is de uitvoering? Met veel belangstelling volg ik de laatste twee seizoenen de ontwikkeling bij VVSB. Er zit een herkenbare gedachte achter, daar hou ik van. Ik denk niet dat je kampioen wordt door alleen maar achteruit te lopen. Ook Rijnsburgse Boys heeft een positieve spelopvatting: willen winnen, met aantrekkelijk voetbal en goed positiespel. Ze draaien al jaren bovenin mee in de Topklasse, ik vind dat -gezien hun mogelijkheden- razendknap. “
Honderd kilo
De trainer Arie Lagendijk stond erom bekend dat hij spelers beter kon maken. Hij keek vooral naar het individu. ,,Iedereen heeft zijn specifieke kwaliteiten en tekortkomingen.” Mooi is het verhaal over Hans Zwaan, jarenlang succesvol spits bij Rijnsburgse Boys waar Lagendijk hem liet debuteren. Hij was al gestopt, maar werd door Lagendijk benaderd voor Katwijk. ,, Hij woog ruim honderd kilo! Ik heb de speelwijze uitgelegd en hem verteld wat ik van hem verlangde. Twee buitenspelers, veel ballen van de flanken en een nummer 10 erachter. In zes weken tijd viel Hans meer dan twintig kilo af. Met die jongen heb ik tientallen keren individueel getraind, ook in mijn Rijnsburg-tijd al. Ik geloof dat hij daarna zes keer achter elkaar topscorer werd met gemiddeld 25 goals per seizoen.”
Terug naar nu. De naam Joost Leonard valt, de spits van Katwijk, die dit seizoen minder aan spelen toekomt. ,,Gedreven. Makkelijk coachbaar, lijkt me. Een echte spits. Mits je hem goed gebruikt, dus met vleugelspelers die de achterlijn halen. Laatst zag ik hem op de bank zitten, zó zonde. Hij valt in, er komt een bal van de zijkant, boem, doelpunt. Een echte spitsengoal.” Genieten kan hij ook van iemand als Kevin Winter, de linksbenige middenvelder van FC Lisse. ,,Een tópamateur, in alle opzichten. Had betaald voetbal kunnen spelen. Het mooie is dat hij niet alleen zelf goed speelt, maar door zijn coaching en het lezen van de wedstrijd ook anderen en het team beter laat voetballen.”
Tweede Divisie
Lagendijk is nog regelmatig actief als ‘praatpaal’ voor voetbalclubs in de regio, hij deelt zijn kennis graag. Hij vindt dat clubs best wat meer aandacht mogen besteden aan hun scouting. ,,De laatste jaren komen téveel spelers die afvallen uit de Jupiler League terecht bij top- en hoofdklassers. Wat mij betreft zouden verenigingen in de hoogste amateurklasse vaker moeten rondkijken in de Eerste – en de Hoofdklasse. Er is zóveel talent. In mijn tijd werkten we met een model waarbij we in een straal van dertig, veertig kilometer met oud-spelers en stafleden talentvolle spelers volgden. Dat deden we het hele jaar door en dat wierp zijn vruchten af.”
Hij kijkt met spanning uit naar de Tweede Divisie, die in het seizoen 2016/2017 zijn intrede doet. ,,Waar ik vooral benieuwd naar ben: welke veranderingen leggen clubs zichzelf op om qua niveau beter te worden? Ik pleit ervoor dat teams die straks uitkomen in de Tweede Divisie vier keer per week gaan trainen. En trainers in die divisie moeten, rekening houdend met een overgangstermijn, in mijn ogen beschikken over het Coach Betaald Voetbal-diploma. Als cultuurbewaker van het voetbal is de KNVB aan zet om dit handen en voeten te geven.”
Tekst: Jaap van Ekeris
Foto: Piet van Kampen