Het voelde als een wedstrijd zonder einde of een voorlopig gelijkspel. Maandagmiddag vond het kort geding plaats tussen eiser FC Lisse en de KNVB. Inzet van de rechtszaak: vernietiging van het besluit van de nationale voetbalbond om de penaltyserie tussen FC Lisse en HSV Hoek over te laten nemen. Maar een eindresultaat is er nog niet: de uitspraak volgt later, uiterlijk voor maandag 9 oktober.
Maar vallen er al conclusies te trekken? Voetbalwedstrijden laten zich vaak vangen in de clichématige metafoor van een bokswedstrijd. Het ene team hing al in de touwen toen het toch nog een knock-out wist toe te dienen. Van een knock-out was gister geen sprake, maar toch leek Lisse op punten de winnaar. Wat kunnen we verwachten van de uitspraak?
Uiteindelijk ging het maandag om twee zaken. Was de KNVB, en meer specifiek het bestuur betaald voetbal, bevoegd de beslissing te nemen om de penaltyserie over te laten nemen? En: was de beslissing, indien bevoegd genomen, niet in strijd met de redelijkheid?
Kort Geding
Nu is het van belang om weten dat het hier om een kort geding gaat. Gezien de haast die er geboden, de nieuwe strafschoppen staan immers gepland voor 11 oktober, kon Lisse ook niet anders. Maar een voorzieningenrechter, die een beslissing neemt in een kort geding, toetst wel anders dan in een normale procedure. De rechter begon de rechtszaak dan ook met dat even uit te leggen. Hij wil niet op de stoel van de bestuurder gaan zitten en zal ‘door zijn oogharen heen’ naar het besluit kijken.
‘Het moment waarop de raadsheer van Lisse echt punten scoorde, was het moment waarop vast kwam te staan dat Lisse geen voordeel had gehad het ABBA-systeem en Hoek geen nadeel.’
Dan de zaak zelf. Het bestuur betaald voetbal heeft het besluit genomen op basis van artikel 50 van het reglement voor het toernooi om de KNVB-beker. Dat is letterlijk het laatste artikel van dat reglement. Het wordt door juristen een slotbepaling genoemd. Een soort laatste filter waarmee je alles hoopt op te vangen wat je elders in reglement vergeten bent. De bepaling luidt dan ook:
In gevallen waarin niet is voorzien of waarin op grond van bijzondere omstandigheden naar de mening van het bestuur betaald voetbal afwijking noodzakelijk is, beslist het bestuur betaald voetbal.
Lukoki
Tja, daar kan je nog alle kanten mee op. Dat vond de rechter ook. Hij was dan ook niet gecharmeerd van dit artikel. ,,Ik vind het nogal vaag geformuleerd. Ik zou de eindredactie er nog eens naar laten”, klonk het streng in de richting van de KNVB.
De raadsheren van FC Lisse beriepen zich op hun beurt op artikel 5 van de spelregels. Op basis van datzelfde artikel won Kozakken Boys in 2015 al eens kort geding van de KNVB, nadat het uit het bekertoernooi was gezet na het inbrengen van Madjer Lukoki, die niet op het wedstrijdformulier stond.
FC Lisse-voorzitter Leon Annokkee stond na afloop onder andere Hart van Nederland te woord
Dat artikel stelt, even heel kort door de bocht, dat de scheidsrechter de baas is. Over de wedstrijd, over de regels en over de uitslag. Nu was het tijdens de rechtszaak de vraag of de penaltyreeks eigenlijk wel tot de wedstrijd behoort. Waarschijnlijker is dat de penaltyreeks op zichzelf staat. Dan is hier dus sprake van een bijzondere situatie. De UEFA maakt onderscheid tussen een fout van de scheidsrechter (a decision regarding facts of play) en het foutief toepassen van de regels (technical of organisational error).
De UEFA liet op basis van die regels al eens 18 seconden van een duel overspelen. Dat ging om een strafschop vlak voor tijd, waarbij een speler te vroeg in kwam lopen. In plaats van de penalty over te laten nemen, gaf de scheidsrechter een vrije trap.
Overrulen
Ironisch genoeg was een Nederlands team destijds slachtoffer van deze bijzondere interventie en beriep de KNVB zich toen wel op regel 5 van de spelregels. Maar als je accepteert dat de wedstrijden van het KNVB-bekertoernooi gespeeld worden onder de vlag van de UEFA en dit vergelijkingsmateriaal er dus is, dan zou je kunnen concluderen dat de KNVB, op basis van zijn eigen artikel 50, deze situatie mag overrulen.
Blijft nog over de redelijkheid en de billijkheid van het besluit. Als FC Lisse de zaak niet wint, is dat omdat de rechter op dit punt terughoudend toetst. Enkel als hij naar de maatstaven van het redelijkheid en billijkheid tot de conclusie komt dat het besluit onaanvaardbaar is, zal hij het besluit schorsen. En dat is iets wat een rechter in de praktijk niet snel zal doen.
,,We hadden het als KNVB nooit goed kunnen doen. Anders hadden we hier vandaag misschien met HSV Hoek gezeten”
Toch gloort er hoop voor iedereen die geen zin heeft in een nieuwe strafschoppenserie. Wie bij de zaak aanwezig was moet het zijn opgevallen dat de rechter juist op dit punt lang bleef hangen en door bleef vragen.
Het moment waarop de raadsheer van Lisse echt punten scoorde, was het moment waarop vast kwam te staan dat Lisse geen voordeel had gehad het ABBA-systeem en Hoek geen nadeel. Sterker nog: de beslissing viel pas toen de scheidsrechter weer terug was geschakeld naar het normale ABAB. Daarmee zou er geen beslissende invloed zijn geweest op de uitslag (iets wat de UEFA wel eist) en dus geen reden voor het bestuur betaald voetbal om in te grijpen.
Zwak verweer
Ook op de vraag waarom de KNVB dan toch besloten had in te grijpen was de reactie van bondszijde niet sterk. ,,We hadden het als KNVB nooit goed kunnen doen. Anders hadden we hier vandaag misschien met HSV Hoek gezeten”, klonk het zwakjes. Iets wat Hoek-voorzitter Art van der Staal, bij de zitting aanwezig, trouwens niet wilde ontkennen noch bevestigen.
Het is dus even afwachten welke kant het kwartje opvalt voor Lisse. Zoals preses Leon Annokkee na afloop zei: ‘het wordt een kwestie van gelijk hebben of ook daadwerkelijk gelijk krijgen.’ Uiterlijk maandag 9 oktober weten we meer.
Stefan Rijnders is naast VIDB-verslaggever ook meester in de rechten. Hij studeerde in Leiden af in de filosofie en encyclopedie van het recht. Rijnders was zelf voor Voetbal in de Bollenstreek bij de rechtszaak aanwezig in Utrecht.
Foto: Mateusz Giełczyński