Bijna een kwart eeuw na haar debuut voor het nationale voetbalelftal maakt kind van de Bollenstreek Jeanet van der Laan (op de foto rechts) haar debuut in de nationale volksvertegenwoordiging. De 29-voudig international had al geruime tijd de voetbalarena vervangen voor de politieke op lokaal niveau, maar sinds maart van dit jaar maakt ze als Tweede Kamerlid onderdeel uit van de hoofdselectie van D66. Het strijdtoneel is gewijzigd, maar de passie is gebleven. ,,Het lijkt soms best op elkaar: voetbal en politiek.’’
Wie zich een beetje verdiept in de geschiedenis van Van der Laan komt er snel achter dat een politieke carrière zich al in een vroeg stadium liet voorspellen. Als vijftienjarige stond ze al op de barricade voor de belangen van vrouwenvoetbal en daar is ze eigenlijk nooit meer vanaf gekomen, al zou ze zichzelf niet snel betitelen als een activist. ,,In mijn stijl ben ik dat niet. Ik kan me soms mateloos ergeren aan de toon van het debat tegenwoordig en de hedendaagse verwijtcultuur. Ik doe dingen graag anders en ik strijd voor een gelijk speelveld voor iedereen. Ik denk dat het woord idealist de lading beter dekt.’’
Verknocht aan Lisse, succesvol bij Ter Leede, getraind bij Noordwijk, een man die bij Rijnsburg en Lisse speelde (Kevin Winter) en sporadisch samen met haar vader te vinden bij VVSB. Van der Laan mag met recht een kind van de streek genoemd worden, maar spendeert sinds haar beëdiging in maart nu het merendeel van haar dagen in de Hofstad. Al is er volgens haar niet heel veel veranderd.
,,Mijn dagen zijn nog altijd even hectisch als in mijn tijd in het onderwijs of als wethouder in Lisse. Hard werken en uren maken. Alleen ligt alles wat in Den Haag gebeurt veel meer onder een vergrootglas. Alle debatten hier zijn openbaar, journalisten zijn goed op de hoogte, en alles kan worden uitgezonden.’’ Lachend: ,,Uiteindelijk is alleen het toilet nog voor jezelf.’’
Raakvlakken
Deze controlerende schaalvergroting vindt ook plaats op de social media. ,,Al binnen een paar weken werden er online zeer verwerpelijke berichten verstuurd. Gelukkig kan ik hiervoor mijn topsportmentaliteit inzetten. Toen ik nog voetbalde kreeg ik vaak genoeg ongevraagd te horen wat ik niet goed deed en zo heb ik geleerd om dit soort dingen van me af te laten glijden.’’
Naast ongevraagde feedback zijn er legio raakvlakken tussen het politieke en sportieve spel. Zoals de prestatiedruk die op beide speelvelden een rol kan spelen. ,,Ik ervaarde als voetballer meer prestatiedruk. Dit kwam vooral omdat het destijds nieuw voor mij was. Ik voel namelijk altijd even veel druk om te presteren, zowel in het voetbalstadion als in de Tweede Kamer. Wat mij heeft geholpen is dat ik tijdens mijn voetbalcarrière heb geleerd om te omgaan met die druk en daar pluk ik nu de vruchten van.’’
,,Wij liepen nog in mannentenue ’s en konden nog absoluut niet leven van een bestaan als voetballer.’’
Een ander makkelijk te maken vergelijk is de vuilheid van beide spelen. ,,Voetbal is een gemenere sport, want daar kan je zo af en toe nog wel eens een lekkere sliding inzetten”, vertelt Van der Laan lachend. ,,Een elleboog uitdelen is een stuk smeriger dan wat er in de zogenaamde ‘politieke achterkamers’ allemaal plaats zou vinden. Voor mijn gevoel voeren de sportieve ervaringen in zowel sport als politiek de boventoon. Ik kan voor mezelf zeggen dat ik politiek altijd naar eer en geweten probeer te handelen. Ik doe niet mee aan spelletjes.’’
Vrouwenvoetbal
Waar Jeanet ook komt, zet ze sport op de meest dichtbij zijnde agenda. Momenteel is ze medeverantwoordelijk voor het onderwerp sport en bewegen op de politieke D66-agenda en ditzelfde heeft ze jarenlang gedaan voor het vrouwenvoetbal in Nederland. Vanaf haar debuut in 1996 tot nu heeft ze het vrouwenvoetbal grote stappen zien maken.
,,Het vrouwenvoetbal staat inmiddels een stuk beter op de kaart. Al mag er gezegd worden dat Ter Leede, waar ik speelde, destijds ook haar tijd ver vooruit was. We hadden goede trainers, goede faciliteiten, speelden op het hoofdveld en alles er omheen was gewoon keurig geregeld. Maar het stond duidelijk nog in de kinderschoenen. Wij liepen nog in mannentenue’s en konden nog absoluut niet leven van een bestaan als voetballer.’’
Toch zal ze er niet blind voor tekenen als ze haar carrière met de faciliteiten van nu opnieuw zou mogen overdoen. ,,Om in deze periode profvoetballer te zijn is natuurlijk een cadeautje. EK winnen, finale WK halen, dat is natuurlijk waar je het voor doet. Maar de vraag is altijd of ik mijzelf op dezelfde manier zou hebben ontwikkeld als ik me alleen maar op het voetbal had hoeven richten. Al had ik wel heel graag onder Vera Pauw of Sarina Wiegman willen spelen.’’
,,Uitkomen voor je land, als OranjeLeeuwin of als volksvertegenwoordiger, is hoe dan ook een hele bijzondere ervaring.’’
De ontwikkelingen in het vrouwenvoetbal volgen elkaar in rap tempo op. Ramvolle stadions bij interlands, een sponsor voor de Eredivisie met live wedstrijden op sportzender ESPN. Toch kunnen er nog steeds dingen beter, vindt Van der Laan. ,, Er zijn nu nog een heleboel speelsters die naast het voetbal nog moeten werken. Het is een mooi streven zijn als over vijf jaar alle speelsters een arbeidscontract krijgen. Dat is niet alleen voor de speelsters fijn, daar wordt de sport uiteindelijk ook beter van.’’
Voetbal of politiek?
Tijdens het videogesprek met Van der Laan prijkt op de achtergrond een boekenplank met links twee voetballen en rechts een setje boekwerken die makkelijk voor politieke dossiers door zouden kunnen gaan. De symbolische paralellen laten zich zeer makkelijk trekken en het is nu ook aan de politica om kleur te bekennen: Liever de eerste vrouwelijke bondscoach, of de eerste vrouwelijke minister-president?
,,Het aller-, allerliefste doe ik voetbal. Dat is mijn passie dus daarom kies ik voor bondscoach. Ik vind voetbal niet leuker dan de politiek of andersom, maar op emotioneel niveau staat voetbal dichterbij. Al is uitkomen voor je land, als OranjeLeeuwin of als volksvertegenwoordiger, hoe dan ook een hele bijzondere ervaring.’’
De geboren Lissese heeft op professioneel niveau haar voetbalschoenen inmiddels al veertien jaar opgeborgen, maar het voetbalhart laat zich blijkbaar niet temmen. Zo speelt ze samen met haar man nog steeds bij de veteranen van FC Lisse. Het laat zich ook wel raden wat ze zou kiezen wanneer ze voor de keuze stond tussen een debat op landelijk TV of een wedstrijd in een uitverkochte Rotterdamse Kuip: ,,Ja, dat laatste natuurlijk.’’
Tekst: Bas Brouwer
Archieffoto: Kim Feelders
Sorry, mogen we nog even jouw aandacht?
Ook Voetbal in de Bollenstreek wordt keihard getroffen door de coronacrisis. De inkomsten zijn zwaar gedaald, terwijl we wel doorgaan met schrijven. We gaan geen geld vragen voor artikelen. Maar wil je ons toch op een bepaalde manier steunen? Dat kan.
Thanks!